Krajowy Program Rolnośrodowiskowy
Działanie Rolno – środowiskowo – klimatyczne PROW 2014-2020
Ma on na celu promowanie praktyk prowadzących do zrównoważonego gospodarowania gruntami, ochrony cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków ptaków, ochrony różnorodności krajobrazu oraz zagrożonych zasobów genetycznych roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich. Działanie to jest kontynuacją wcześniejszego programu. Uwzględniono w nim aktualne uwarunkowania co pozwoliło na dokładniejszą specyfikację poszczególnych pakietów programu. W nowym programie położono nacisk na realizację wszystkich celów - rolnego, środowiskowego i klimatycznego. Na cały program składa się 7 pakietów. Nowością jest stopniowanie udzielanych płatności w ramach poszczególnych pakietów. Stawki przydzielane są w zależności od wielkości gospodarstwa. Rolnicy posiadający gospodarstwa do 50 ha otrzymują 100% płatności, od 50 od 100 ha - 75% a posiadający powyżej 100 ha - 60% podstawowej stawki dopłat.
1. Rolnictwo zrównoważone
Ma na celu promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania oraz ograniczenie spadku zawartości substancji organicznej w glebie. Osoba ubiegająca się o dopłaty w ramach tego pakietu zobowiązana jest do przeprowadzenia dwukrotnych analiz gleby, wykonania corocznego planu nawozowego, dywersyfikacji upraw, stosowania odpowiedniego płodozmianu. W okresie trwania zobowiązania beneficjent zobowiązany jest do przynajmniej dwukrotnego zastosowania na każdej działce jednej z trzech praktyk zwiększających zawartość substancji organicznej (międzyplon, przyoranie słomy lub obornika). Płatności przyznawane są raz w roku przez okres 5-letniego dobrowolnego zobowiązania. Płatność przyznawana jest tylko do gruntów ornych i ma w całości albo w części rekompensować poniesione straty. Wysokość dopłat do 1 ha gruntów wynosi 400 zł i jest stopniowana w zależności od wielkości posiadanego gospodarstwa.
2. Ochrona gleb i wód
Pakiet ochrona wód i gleb ma za zadanie promowanie dobrych praktyk agrotechnicznych przeciwdziałających erozji glebowej i wodnej, zapobiegających utracie substancji organicznej oraz zanieczyszczeniu wód składnikami wypłukiwanymi z gleb. Głównymi zanieczyszczeniami wód pochodzącymi z rolnictwa są związki azotu i fosforu pochodzące z nawozów mineralnych i naturalnych, pozostałości środków ochrony roślin. Stosowanie międzyplonów skutecznie ogranicza wymywanie składników z gleb do wód oraz zatrzymuje erozję. Beneficjent dopłat z pakietu ochrona gleb i wód zobowiązany jest do zastosowania przynajmniej jednej z dobrych praktyk agrotechnicznych np. międzyplon ozimy, ścierniskowy, pasy ochronne wzdłuż użytków rolnych na terenach erodowanych (nachylenie powyżej 20%). Wsparcie udzielane będzie na wybranych obszarach zajmujących ok. 19,2% powierzchni kraju tj:
• terenach szczególnie narażone na erozję wodną – 8,2%
• obszarach o niskiej zawartości próchnicy – 3,6%
• obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego – 7,4%
Obowiązujące stawki dopłat wynoszą 650zł/ha w przypadku stosowania międzyplonów. W przypadku, gdy rolnik stosuje pasy ochronne na stokach o nachyleniu powyżej 20% stawka podstawowa wynosi 450 zł/ha. Kwota dopłat jest stopniowana w zależności od wielkości posiadanego gospodarstwa.
3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych
Celem pakietu jest zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych, środowiska wielu organizmów, tradycyjnego sposobu upraw i charakterystycznego krajobrazu wiejskiego. Pakiet skierowany jest do osób które uczestniczą w ochronie dawnych odmian drzew owocowych, których uprawy zaniechano a są one określone w przepisach krajowych. Beneficjent pakietu 3 zobowiązany jest do wypełnienia szeregu wymogów. Wysokość dopłat do 1 ha powierzchni sadu wynosi 1964 zł. Płatność przyznawana jest w pełnej wysokości niezależnie od powierzchni objętej dofinansowaniem.
4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000
Działania podejmowane w zakresie tego pakietu mają na celu:
• poprawę warunków bytowych zagrożonych gatunków ptaków, których siedliska lęgowe związane są z TUZ występującymi na OSO, poprzez dostosowanie użytkowania do wymogów gatunków gniazdujących na tych obszarach.
• Utrzymanie/przywrócenie właściwego stanu lub zapobieganie pogarszaniu się stanu cennych siedlisk przyrodniczych określonych według typów siedlisk klasyfikacji Dyrektywy siedliskowej, chronionych w ramach sieci Natura 2000 oraz innych cennych przyrodniczo siedlisk występujących na łąkach i pastwiskach, poprzez stosowanie tradycyjnych i ekstensywnych sposobów użytkowania poszczególnych siedlisk.
Kierunki podejmowanych działań mają prowadzić do ekstensyfikacji gospodarki, koszenia łąk w odpowiednich terminach, zwiększenie udziału wypasu w utrzymaniu użytków zielonych. Wysokość dopłat uzależniona jest od rodzaju działania podejmowanego na danym obszarze:
• Ekstensywne gospodarowanie na OSO – 600 zł/ha
• Występowanie gatunków ptaków: rycyk (kszyk, krwawo dziób, czajka) – 890 zł/ha, wodniczka – 1199 zł/ha; dubelt (oraz kulik wielki) – 1070 zł/ha; derkacz – 642 zł/ha
• Typ siedliska: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe – 1276 zł/ha, zalewowe łąki selernicowe i słonorośla – 1043 zł/ha, murawy – 1300 zł/ha, półnaturalne łąki wilgotne – 911 zł/ha, półnaturalne łąki świeże – 1083 zł/ha, torfowiska – 600 zł/ha (wymogi obowiązkowe) lub 1206 zł/ha (wymogi obowiązkowe i uzupełniające).
Wysokość wypłacanych dopłat uzależniona jest od wielkości gospodarstwa. Dla obszarów Natura 2000 położonych na terenie Parków Narodowych nie stosuje się progów malejących stawek.
5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000
Celem zadań pakietu jest utrzymanie lub przywrócenie właściwego stanu lub zapobieganie pogarszania się stanu cennych siedlisk przyrodniczych określonych według typów siedlisk Klasyfikacji Dyrektywy Siedliskowej oraz innych cennych siedlisk występujących na łąkach i pastwiskach poza obszarami sieci Natura 2000 poprzez stosowanie tradycyjnych, ekstensywnych sposobów gospodarowania. Podejmowanie działania – ekstensyfikacja, odpowiednie koszenie, wypas mają pozytywnie wpływać na różnorodność biologiczną obszarów. Stawka dopłat uzależniona jest od rodzaju siedliska i jest stopniowana w zależności od wielkości posiadanego gospodarstwa. Podstawowe stawki płatności to:
• zmiennowilgotne łąki trzęślicowe: 1276 zł/ha,
• zalewowe łąki selernicowe i słonorośla: 1043 zł/ha,
• murawy: 1300 zł/ha,
• półnaturalne łąki wilgotne: 911 zł/ha,
• półnaturalne łąki świeże: 1083 zł/ha,
• torfowiska: 600 zł/ha (wymogi obowiązkowe) lub 1206 zł/ha (wymogi obowiązkowe i uzupełniające).
6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie
Pakiet ten ma na celu zachowanie ginących odmian, ekotypów i gatunków roślin uprawnych, zróżnicowanie upraw na obszarach wiejskich, produkcję nasion roślin zagrożonych erozją genetyczną a spełniających minimalne wymagania jakościowe oraz produkcję materiału siewnego odmian regionalnych i amatorskich zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze. Działania prowadzone w ramach tego pakietu dadzą możliwość utrzymania istniejących zasobów genowych roślin uprawnych in situ. Efektem tych działań będzie zachowanie różnorodności biologicznej. Realizacja zadań polegać będzie na uprawie lub wytwarzaniu materiału siewnego, nasion odmian regionalnych i amatorskich zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze oraz pozostałych gatunków i odmian zagrożonych erozją genetyczną np.: pszenica płaskurka, żyta krzyca, gryka. Jednostkami odpowiedzialnymi za genetyczne zasoby roślin są: Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie oraz Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach. Stawki dopłat wynoszą w przypadku uprawy 750zł/ha a w przypadku wytwarzania nasion, materiału siewnego 1000 zł/ha. Płatności są stopniowane w zależności od wielkości gospodarstwa.
7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie
Celem jest zachowanie rodzimych ras zwierząt poprzez realizację działań mających na celu wspieranie i utrzymanie hodowli lokalnych ras odpowiednich gatunków zwierząt zagrożonych wyginięcie objętych programem ochrony zasobów genetycznych. W Polsce zwierzęta ras zagrożonych są obejmowane ochroną zasobów genetycznych na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. (Dz. U. Nr 133, poz. 921, z późn. zm.) o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich. Zgodnie z ustawą organem upoważnionym do realizacji działań w zakresie ochrony zasobów genetycznych jest Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy. Płatności przyznawane są corocznie w czasie 5-letniego zobowiązania osobom, które się o nie ubiegają, z tytułu posiadania samic wymienionych poniżej gatunków. Wysokość wsparcia wynosi:
• bydło - polskie czerwone, białogrzbiete, polskie czerwono-białe, polskie czarno-białe – 1600 zł/szt.
• konie - koniki polskie, huculskie, małopolskie, śląskie, wielkopolskie, sokólskie, sztumskie – 1500 zł/szt.
• owce – wrzosówka, świniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos odmiany barwnej, uhruska, wielkopolska, żelaźnieńska, korideil, kamieniecka, pomorska, cakiel podhalański, merynos polski w starym typie, czarnogłówka, owca pogórza – 360 zł/szt.
• świnie – puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra – 1140 zł/szt.
• kozy - koza karpacka – 580 zł/szt.
Płatność rolno środowiskowo – klimatyczna przysługuje do maksymalnej liczby zwierząt w stadzie: krowy – 100 szt, lochy – 70 szt. stada podstawowego rasy puławskiej i 100 szt. stada podstawowego złotnickiej białej i złotnickiej pstrej.
Źródło:
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020)
