Naturalna Inspiracja

Sieć Natura 2000 często kojarzy się ze sztywną formą ochrony, gdzie nadrzędnym celem jest dobro przyrody – nie człowieka, z hamowaniem rozwoju obszarów, ograniczeniem rozwoju lokalnego oraz całkowitym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej. Dostrzegane są jedynie ograniczenia i utrudnienia, natomiast mało kto widzi możliwość zysku na samej marce Natura 2000. Konieczna jest zatem profesjonalna pomoc i elastyczne podejście do wypromowania tych obszarów i budowaniu pozytywnej marki w połączeniu ze zrównoważonym rozwojem. Obszary Natura 2000 to przecież tereny otwarte, na których odbywa się normalna gospodarka, zwłaszcza rolnictwo. To tereny gdzie można oddychać czystym powietrzem i odpoczywać na łonie natury. To również tereny gdzie można prowadzić gospodarstwa agroturystyczne, edukację ekologiczną albo produkować zdrową żywność.

W styczniu 2014 roku Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych rozpoczęła realizację projektu edukacyjnego „Natura 2000 – Pozytywna Inspiracja” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Głównym celem projektu jest promowanie sieci Natura 2000 wśród lokalnych społeczności, jako źródło i podstawę do budowania pozytywnej marki w połączeniu ze zrównoważonym rozwojem. Pośrednim celem jest również wykreowanie postaw aktywnego wypoczynku, wzbudzenie inicjatyw poznawczych, pasji odkrywania tajemnic przyrody na obszarach wiejskich skupionych wokół sieci Natura 2000, gdzie przyroda jest wciąż dobrze zachowana. Do projektu wybrane zostały następujące grupy obszarów Natura 2000 na terenie Polski:

1. Pieniny, Ostoja Popradzka, Małe Pieniny, Podkowce w Szczawnicy, Niedzica
2. Góry Słonne, Pogórze Przemyskie, Dorzecze Górnego Sanu
3. Dolina Noteci, Nadnoteckie Łęgi
4. Puszcza Knyszyńska
5. Pustynia Błędowska, Ostoja Środkowojurajska
6. Zachodniowołyńska Dolina Bugu, Dolina Środkowego Bugu
7. Ostoja Drawska
8. Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana, Zatoka Pucka i Półwysep Helski
9. Babia Góra, Na Policy, Pasmo Policy, Torfowiska Orawsko-Nowotarskie
10. Góry Stołowe, Góry Orlickie, Dolina Bystrzycy Łomnickiej

W celu realizacji zamierzonych celów Fundacja planuje szereg różnych działań, które mają pobudzić mieszkańców obszarów Natura 2000 do działania. Będą to m.in.: warsztaty dla dzieci i młodzieży, nauczycieli, wychowawców świetlic, pracowników edukacji parków narodowych, krajobrazowych, lasów państwowych, ośrodków edukacji ekologicznej, tematyczne warsztaty dla społeczności lokalnych (Szkoła Animatorów Edukacji Ekologicznej - Natura 2000, Szkoła Rozwoju – Ekomarka) oraz warsztatowe wielopokoleniowe wycieczki przyrodnicze. W ramach projektu ponownie wydany zostanie pakiet edukacyjny „N-2000” jako gotowy materiał do prowadzenia zajęć w różnych grupach wiekowych dzieci i młodzieży, ale także z możliwością wykorzystania do edukacji dorosłych oraz nowy pakiet edukacyjny „Natura 2000 - Pozytywna Inspiracja”. Pakiet ten będzie promował agroturystykę jako ciekawą i aktywną formę spędzania wolnego czasu, w nietypowy sposób pozwoli pokazać jak można gospodarować na obszarze Natura 2000, co się opłaca, wytłumaczy co to jest produkt lokalny oraz turystyka kwalifikowana. W jego skład wchodzą gry (planszowa, karciana i Agrobiznes), komiksy tematyczne nt. każdego z wybranych obszarów wraz z kartami pracy, plansze edukacyjne płyta CD i diaporama „Człowiek w Naturze” oparta na fotografiach odpowiednio zsynchronizowanych z muzyką, głosami natury i podpisami (głosem lektora). Celem diaporamy jest przedstawienie w sposób możliwie pełny walorów krajobrazowych i przyrodniczych danego obszaru, umiejętnie łącząc fakty naukowe ze środkami artystycznego wyrazu, takimi jak obraz i dźwięk. Rozbudowana zostanie również już istniejąca strona projektu „N2000” www.natura2000.fwie.pl  o pod stronę dla dzieci, kącik pod nazwą pytanie do eksperta i o wirtualne ścieżki przyrodnicze po obszarach Natura 2000. Wirtualne ścieżki przyrodnicze ukazują najcenniejsze walory przyrodnicze obszarów Natura 2000 i pozwalają odkrywać ich różnorodność biologiczną w realistyczny sposób bez ingerencji w samo środowisko. Dzięki panoramom sferycznym tworzącym każdą ze ścieżek, przenosimy widza w miejsca, często niedostępne do swobodnej eksploracji i pozwalamy aktywnie odkrywać otaczającą go przyrodę. To właśnie możliwość samodzielnego poznawania najciekawszych ekosystemów i ich bioróżnorodności jest mocnym atutem projektu. Każda wirtualna ścieżka składa się z określonej liczby panoram sferycznych. Widz może poruszać się po ustalonej trasie lub przechodzić niezależnie do każdej z panoram. Panoramy mają ustalone współrzędne geograficzne i będą umieszczone na mapie pokazującej przebieg każdej ze ścieżek. Oglądając panoramę widz może swobodnie rozejrzeć się wokół o 360 stopni w poziomie i 180 stopni w pionie z możliwością przybliżania i oddalania perspektywy. W panoramy wmontowane będę zdjęcia i głosy natury, w taki sposób, aby sprawiały wrażenie integralnej części prezentowanego na panoramie środowiska i zachęcały widza do dokładnego rozglądania się i odkrywania konkretnych gatunków fauny i flory.

Fundacja w ramach projektu przewidziała również aktywizację dzieci i młodzieży poprzez zorganizowanie konkursu „Natura – Naturalna Inspiracja”. Do konkursu mogą zgłaszać się przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazjalne z Gmin, które leżą na obszarach Natura 2000 uwzględnionych w projekcie. Celem konkursu jest przygotowanie i przeprowadzenie przez szkoły (podstawowe,  gimnazjalne) lub przedszkola, lokalnych aktywności( np. happeningów, lekcji otwartych, wystaw prac plastycznych, apeli, przedstawień, pokazów prezentacji multimedialnych itp.) adresowanych do własnych uczniów i lokalnych społeczności nt. Natury 2000. Poprzez szeroką kampanie promocyjno-edukacyjne będziemy budować markę Natura 2000. Korzystając z naszego doświadczenia, wiemy, że warsztaty edukacyjne wspomagane pakietem edukacyjnym są skuteczną formą w przekazywaniu wiedzy zarówno dzieciom, młodzieży jak i dorosłym, dlatego w projekcie chcemy połączyć wiedzę specjalistyczną z ciekawymi i nowoczesnymi metodami i technikami pracy. Mamy nadzieję, że poprzez kampanię edukacyjną prowadzoną na tak dużą skalę dotrzemy do szerokiego grona odbiorców uświadamiając im, że sieć Natura 2000 to nie tylko ograniczenia, ale również korzyści. W ramach projektu „Natura 2000 – Pozytywna Inspiracja” chcemy przyczynić się do zmiany podejścia do obszarów Natura 2000 i ukazać możliwość konkretnych rozwiązań, które będą początkiem otworzenia nowych kierunków form zarobkowania.

Literatura:
http://ekorozwoj.ews21.pl/files/prezentacje/ekoswiadomosc.pdf

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.  Za jego treść odpowiada wyłącznie Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych.

Katarzyna Wiercioch
Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych