Obuwik pospolity

Obuwik pospolity Cypripedium calceolus  to gatunek z rodziny storczykowatych, rzędu szparagowce.
Jest byliną wieloletnią, geofitem kłączowym. W kwietniu rozpoczyna wegetację. Kwitnie od połowy maja do połowy lipca (zależy to od warunków lokalnych-ekspozycja, zwarcie krzewów, drzew i wysokość n.p.m), owoce dojrzewają w sierpniu, nasiona rozsiewane są we wrześniu i październiku, wtedy też kończy się sezon wegetacyjny. Rozwój zarodka jest uzależniony od obecności grzybów mikoryzowych  (Rhizoctonia repens). Przez pierwsze 3-4 lata rozwój osobnika występuje w glebie, pełny cykl rozwojowy może trwać 6-15 lat. Kwiaty są zapylane przez pszczoły samotnice (pszczolinka, pseudosmuklik, smuklik).  Obecność zapylaczy korzystnie wpływa na owocowanie, natomiast samozapylenie jest nieefektywne. Nasiona są przenoszone przez wiatr.

Rozmnaża się wegetatywnie przez podział kłączy.
Z kłącza wyrasta prosty, szorstko owłosiony pęd do 50 cm wysokości. Liście są kształtu jajowatego do szeroko-lancetowatego, ostro zakończone (3-11 cm szerokości, 6-17 cm długości). Liczba liści na pędzie wynosi 2-5 (pędy generatywne 4). Kwiaty są okazałe, pachnące, wyrastające pojedynczo na szczycie pędu (rzadziej po 2-3). Warżka ma krawędzie podwinięte do wnętrza (20-33 mm długości, 15-20 mm szerokości i wysokości), barwy cytrynowożółtej, rzadziej białej i zielonkawożółtej. Płatki są czerwonobrunatne owłosione z zewnętrznej strony. Owocem jest łukowato wygięta torebka długości do 30 mm, nasiona mają wydłużony kształt i 1mm długości.

W Polsce podano 246 stanowisk ich występowania, znajdujących się w pasie pojezierzy, na Wyżynach Polskich, oraz w Sudetach w województwach zachodnio-pomorskim, pomorskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, świętokrzyskim, małopolskim, śląskim i dolnośląskim. Rzadziej notowany jest na Nizinach Środkowopolskich, w województwie mazowieckim, w Karpatach i Północnym Podkarpaciu. Największa liczebność występuje na Wyżynie Lubelskiej, Roztoczu i Wyżynie małopolskiej w województwach lubelskim, świętokrzyskim i małopolskim. Sporadycznie można spotkać go na Pomorzu Gdańskim, w Wielkopolsce, Pojezierzu Mazurskim, Mazowszu, Podlasiu i Dolnym Śląsku.  
Występuje także w Azji (Syberia, Korea, Chiny), w Ameryce Północnej, w krajach Europy Środkowej, na Ukrainie, w Wielkiej Brytanii, Skandynawii, Hiszpanii, Włoszech, Francji, Niemczech i Szwajcarii.

Jest rośliną objętą ochroną gatunkową. Zagrożony jest pozyskiwaniem roślin do upraw z naturalnych stanowisk, niszczeniem siedlisk i zrywaniem kwiatów. Niekorzystny wpływ na obuwika pospolitego ma także zanieczyszczenie powietrza i zakwaszanie gleby. Czerwona Lista roślin określa ten gatunek, jako narażony na wyginięcie. Czynna ochrona populacji tego gatunku prowadzona jest w parkach narodowych w ramach operatów ochrony flory. Działania te polegają na usuwaniu drzew i krzewów i poszerzanie łanów.

Ciekawostki:
Owady są zwabiane do wnętrza warżki silnym, przyjemnym waniliowo-cytrynowym zapachem, podobnym do feromonów błonkówek.  Kwiaty nie zawierają nektaru.

Źródła:
http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_cypripedium_calceolus.pdf
http://www.katowice.lasy.gov.pl/web/brynek/ochronaprzyrody
http://www.google.pl/url?sa=t&;rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=11&ved=0CFkQFjAK&url=http%3A%2F%2Fnatura2000.gdos.gov.pl%2Fuploads%2Fdownload%2F269&ei=H8mQUfyqEIOJtAaKwoCoDA&usg=AFQjCNH5FR7nqxZ00qxN8XT4ovVHfa_3UA&bvm=bv.46340616,d.Yms