Dzięcioł białorgzbiety
Dzięcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos należy do rodziny dzięciołowatych. Osiąga długość od 25 do 30 cm, jest nieco większy od dzięcioła dużego, o dłuższej szyi, bardziej kanciastym profilu i dłuższym dziobie. Posiada jasnoczerwone podogonie, niewyraźnie odgraniczone i nikły płoworóżowy nalot na brzuchu, natomiast skrzydła i ogon są czarne z białymi poprzecznymi pręgami. Jego rozpiętość skrzydeł znajduje się w przedziale 44–45 cm, a masa ciała wynosi ok. 100 g. Samiec różni się od samicy czerwoną czapeczką (ciemię) oraz białym czołem z czerwonym nalotem. Gatunek ten stosunkowo wcześnie przystępuje do lęgów – składa jaja już na przełomie marca i kwietnia - potomstwo wylęga się po ok. 11-16 dniach od wysiadywania (3-5 jaj), a dziuplę opuszcza po czterech tygodniach. Sama dziupla znajduje się zazwyczaj w starych, spróchniałych drzewach liściastych, na wysokości od 10-20 m ponad ziemią, natomiast jej otwór ma 5,5x6,5cm.
Środowisko życia dzięcioła białogrzbietego ogranicza się do dużych, stosunkowo naturalnych drzewostanów. Występuje zazwyczaj w lasach liściastych i mieszanych, w lasach górskich i nizinnych, zwłaszcza łęgach i grądach we wschodniej części kraju. Zamieszkuje podmokłe tereny leśne nad rzekami i jeziorami, które obfitują w zamierające i spróchniałe drzewa liściaste (osiki, wierzby, brzozy, olsze). Żywi się owadami, głównie larwami chrząszczy odżywiającymi się martwym drewnem (w tym larwami z rodziny kózkowatych). Często spędza czas przy ziemi, rozkuwając odziomki wierzb i osik, zostawiając ślady w postaci dużych i głębokich kraterów. Uznawany za bardzo ruchliwy, ale nieszczególnie płochliwy podobnie jak większość kręgowców należących do fauny tajgowo-syberyjskiej.
Nie jest jednak typem wędrowca, preferuje osiadły tryb życia, głównie w rejonie wschodniej Europy gdzie uważa się go wręcz za gatunek pospolity. Występuje też w Alpach, Lesie Bawarskim, Lesie Czeskim oraz nielicznie w Polsce – we wschodniej części kraju, m.in. w Puszczach Augustowskiej, Knyszyńskiej, Rominckiej, Boreckiej i Białowieskiej oraz w dolinie Biebrzy. Na południu zasiedla Karpaty, miejscami Lubelszczyznę i Góry Świętokrzyskie. Jego populację wolno żyjącą w naszym kraju szacuje się na około 500 par. W Puszczy Białowieskiej i Gorczańskim Parku Narodowym przeciętne zagęszczenie tego dzięcioła nie przekracza 1 pary na km2.
Niestety populacja tego dzięcioła zmniejsza się z roku na rok. Dlatego też gatunek został objęty ochroną, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, a także uwzględniony w Założeniach Dyrektywy Ptasiej.
Pamiętaj:
Obecnie silnie zagrożony w Polsce w związku z wycinaniem spróchniałych i martwych drzew z lasów gospodarczych.
Ciekawostka:
Głos dzięcioła białogrzbietego w okresie godowym jest grubszy i mniej ostry niż dzięcioła dużego, brzmi mniej więcej tak: „bjuk, bju-bjuk…”
